Meteoroloji’nin aşırı sıcak alarmı verdiği bu günlerde sağlığımız açısından dikkat edilmesi gereken önemli noktaları hatırlatmakta fayda var. Peki sıcak havalardan etkilenmemek için neler yapılmalı?
Vücudumuz normal fonksiyonlarını sürdürmek için belli bir ısıya ihtiyaç duyar ve bu ısıyı da sabit tutabilmek için çevresiyle sürekli ısı alışverişinde bulunur. Ancak çevre ısısı çok yükseldiğinde ısı alışverişinin ideal dengesi bozulur ve çeşitli sağlık etkileri baş gösterir.
Sıcaklarda vücut ısısını düzenlemenin birincil yolu terlemedir ancak aşırı sıcaklarda vücudumuz yeterince terleyemez ve sıcak çarpması denilen ölümcül sonuçları olabilen bir tablo oluşur.
Bu nedenle sağlığımızı korumak için yapılması gereken küçük ama etkili ipuçlarını bilmek faydalı olabilir. İşte aşırı sıcak havalardan olumsuz etkilenmemek için yapmanız gerekenler…
SICAK HAVALARIN OLUMSUZ ETKİLERİ
Aşırı hava sıcaklığının yanı sıra havanın nemi de terleme mekanizmamızı bozarak hissettiğimiz sıcaklıkları yükseltir.
Aşırı sıcak hava; bebekleri, yaşlıları, hamileleri, kilolu insanları ve kronik hastalığı olan kişileri daha fazla etkiler ve daha çok sağlık sorunlarına yol açar. Özellikle kalp ve hipertansiyon hastalarının daha özenli davranması gerekir.
Yine aşırı sıcak hava fiziksel olduğu kadar psikolojik etkilere de neden olur. Sinirlilik, halsizlik, isteksizlik, çabuk sıkılma ve dikkat dağınıklığına neden olur. Trafik kazalarının çoğu sanıldığının aksine karlı ve yağışlı havalarda değil güneşli ve sıcak havalarda olmaktadır.
Aşırı sıcaktan etkilenmenin ilk belirtileri susama hissi ve terlemedir. Terlemenin durması ile vücut ısısı hızla artar ve sıcak çarpması dediğimiz tablo çok hızlı bir şekilde gelişebilir.
Terli ve soğuk cilt, bitkinlik, susama hissi, kas krampları, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, idrar koyulaşması ilk bulgulardır. Sıcaklık artmaya devam ederse cilt kuru sıcak ve kırmızı bir hal alır, vücut ısısı yükselir, solunum ve nabız hızlanır. Bunu davranış bozukluğu ve bilinç bulanıklığı takip eder.
SICAK ÇARPMASINA DİKKAT
Sıcak çarpmasının yanı sıra sıcak bitkinliği, sıcak krampları ve güneş yanıkları sıcak ve nemli havalarda önemli sağlık sorunları olarak karşımıza çıkar. Bebek ve çocuklarda ise sıcak döküntüsü dediğimiz isilik döküntülerine sık rastlanır. Ebeveynler böyle durumlarda çocuklarını aşırı giydirmekten kaçınmalı ve sık sık duş aldırmalıdır.
NE YAPILMALI
Sıcak çarpması hızla müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
Kişinin vücut ısısı 39.4 C nin üzerine çıkarsar ilk yardımda; kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı, bilinci kapalıysa kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Gerekli durumlar da hava yolu açılmalı ve suni solunum yapılmalıdır.
AŞIRI SICAKLARDAN KORUNMA YOLLARI
- Öncelikle açık havada çalışmak zorunda olanlar çok dikkat etmelidir. Güneşten koruyacak şapka, gözlük gibi aksesuarlar kullanılmalı ve bol su içilmelidir.
- Giysiler açık renk ve bol olmalı, hava akımını engelleyecek kumaşlar ve dar giysiler tercih edilmemelidir.
- Gölgede ve hava akımının olduğu yerlerde mola verilmesine özen gösterilmelidir.
- Genel olarak sabah 10.00 ile akşam 16.00 arası mecbur olmadıkça güneşe çıkmamak gerekir. Bu saatlerde yüzmek ve güneşlenmek gibi aktiviteler yapılmamalıdır. Çocuklar ve gebeler takip edilmeli, onların daha çok etkileneceği unutulmamalıdır.
- Sık sık duş almak, elleri ve ayakları sık sık yıkamak gerekir.
- Susamayı beklemeden ortalama 2-2,5 litre (12-14 bardak) sıvı tüketilmelidir. Suyun yanı sıra meyve suları, ayran ve süt gibi içecekler de oldukça iyi bir seçimdir.
- Maden suyu da kaybedilen minerallerin yerine konması açısından iyi olmakla birlikte içeriğindeki sodyum nedeniyle kalp ve tansiyon hastalarının aşırıya kaçmaması önemlidir. Kahve, çay ve gazlı içeceklerden ve özellikle de alkolden kaçınmak gerekir.
- Beslenme de çok önemlidir. Yağlı, ağır yiyeceklerden ve tıka basa yemekten kaçınmalıdır. Mümkünse hafif yiyecekler, meyve ve sebzeler tercih edilmelidir. Besin zehirlenmeleri aşırı sıcak havalarda önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıktığı için dışarıda satılan yiyeceklerden uzak durulmalı ve yiyecekler mutlaka buzdolabında saklanmalıdır.
- Ağır spor aktivitelerinden, açık havada yapılan sporlardan kaçınmak en doğrusudur.
- Güneşe çıkarken etkili bir güneş kremi kullanılmalıdır. Unutmamak gerekir ki güneş ışınları cilt kanserinin en önemli nedenidir.
- Halsizlik ve yorgunluktan, sıcak çarpmasına kadar gidebilen bu durumlara dikkat edilmelidir. Yeterli sıvı tüketilmeli, hafif yiyecekler tercih edilmeli mümkünse tehlikeli saatlerde açık havada bulunmamalıdır.
Daha ağır tablolar ve bilinç kaybının oluştuğu durumlarda hemen bir sağlık kuruluşuna ulaşmak gerekir.
DOKTORUM
Dr. Gülsüm UYSAL
kaynak ensonhaber.com