Çocuk edebiyatına fantastik eserler kazandıran Alman Yazar Michel Ende’nin Momo isimli kitabı büyük küçük herkesin okuması gereken bir eser. Dünyayı kasıp kavuran Covid-19 salgını sürecinde belki de ilk kez pek çoğumuz yaşamımızda zamanı durdurmayı başarabildik. Evlerimize kapandığımız dönemde bazılarımız unuttuğu ya da vakit ayıramadığı hobilerini hatırladı, bolca okudu, bir yere yetişme telaşı olmadan bir şeyler izledi, dinledi. Daha önce aynı evin içindeki insanlar birbirlerini dahi göremezken karantina sürecinde birbirimizle çokça vakit geçirdik. Zamanın yavaşladığı bu zorlu süreçte bizlere zaman kavramını, alışkanlıklarımızı ve nereye koşturduğumuzu sorgulatacak bir kitap Momo. 1972 yılında yazılmış olmasına rağmen günümüzde de güncelliğini koruyan, aynı sorgulamaların devam ettiği bir kitap.
Momo’nun sırrı: dinlemek
Kitabın kahramanı Momo kimsesiz bir kız çocuğu. Simsiyah kıvırcık saçları olan, kocaman gözlü, nereden geldiği bilinmeyen, yaşı olmayan, adını dahi kendi koyan, yıkık dökük amfi tiyatroda mahallelinin yardımıyla yaşayan bir çocuk. Momo’nun en büyük özelliği ise çoğumuzun unuttuğu bir şey: dinlemek. Momo herkesi, her şeyi dinliyor. Böcekleri, otları, yağmuru, hatta ağaçlar arasında dolaşan rüzgârı bile. Mahallede anlaşmazlık yaşayanlar momo’nun yanında alıyor soluğu. O sadece dinliyor, insanlar konuştukça sorunlarını da kendileri çözmeye başlıyor.
Momo, mahallenin çocuklarıyla birlikte hayal kurmaktan, sokaklarda hiç bitmeyen oyunlar oynamaktan çok mutlu. Birlikte mutlu mesut yaşayan mahalle sakinleri günün birinde onlara zamanı nasıl kullanmaları gerektiğini öğreten, hep çalışmayı öğütleyen duman adamlarla tanışır. Melon şapkalı, bir sis bulutu gibi şehri saran bu adamlar zaman tasarruf şirketi’nde çalışmaktadır. Çocuklar, duman adamlar için büyük bir tehlikedir çünkü hayal kurarlar. Onlara ayak bağı olan çocuklar için çare bulunmuştur. Kurgulanmış, yapılması gerekenlerin belli olduğu kapalı depolarda artık vakit geçireceklerdir, hayalleri bile büyükler tarafından belirlenmiştir.
Kapitalist sistemin ve üretim ilişkilerinin esiri olan insan adeta bir makineye dönüşmüştür. Michael Ende kitabında insanı makineleştiren bu sistemi zaman kavramı üzerinden bir çocuk gözüyle aktarıyor. Kitapta yer alan duman adamların isimleri de sayılar ve harflerle (mux/763/y gibi) ifade edilmektedir. Çünkü onların bu düzende bir adı yoktur. Tüm dünyayı etkisi altına alan üretimin, ulaşımın, eğitimin durduğu bir zamanda Momo’yu okumak hem fantastik bir dünyanın kapılarını sizlere aralayacak hem de pek çok şeyi sorgulamanızı sağlayacak.
kaynak birgun.net
