Halk arasında karabasan olarak da bilinen uyanıklık ve uykuya geçiş arasında görülen bir sorun olan ‘uyku felci’ nedir? Uyku felci neden olur? Uyku felcini engellemek için yapılması gerekenler neler?
Uyku felci, birçok insanın en az bir kere deneyimlediği bir rahatsızlık olarak biliniyor. Kişilerin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen uyku felci, halk arasında karabasan olarak da biliniyor. Peki başlıca nedenleri arasında, uykusuzluk, uyku düzeninde değişiklikler, anksiyete gibi sorunlar ve kalıtsal problemler olan uyku felci nedir? Belirtileri nelerdir? Uyku felci neden olur?
UYKU FELCİ NEDİR? NEDEN OLUR?
Uyku felci, fizyolojik olarak, REM atonia olarak da bilinen REM uykusu sırasında oluşan normal felç ile yakından ilgilidir. Uyku felci beyin REM durumundan tamamen uyanık duruma geçse de beden felcinin devam etmesi durumunda oluşur. Bu durum, kişinin bilincinin tamamen açık olmasına rağmen hareket edememesine sebep olur. Ayrıca bu durum ile birlikte hipnopompik sanrılar olabilir.
REM uykusu sırasında vücut derin uykuda olur ve zihinde rüyalar görülür. Rüya sırasında vücudumuzu hareketsiz tutmak için beyin, kaslarımızı kontrol etmemizi engeller. Eğer REM uykusu sırasındaki döngü sona ermeden uyanılırsa bilinç açılır fakat vücut halen kontrolümüzde değildir, yani yeni uyanmış olsak da vücut hareket edemez.
UYKU FELCİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uyku felcinin başlıca belirtisi uyanma öncesi veya uyuma öncesi görülen kısmı veya geçici iskelet kası felcidir. Diğer bir deyişle, bir kişinin uykuya dalarken veya uyanırken hareket edememesi veya konuşamaması hissidir. Uyku felci ile birlikte hipnopompik sanrılar olabilir. Bu halüsinasyonlar işitsel, dokunsal ve/veya görsel olabilir. Uyku felci kişi tekrar REM uykusuna dönmeden önce veya tamamen uyanmadan önce birkaç saniye veya birkaç dakika sürebilir.
Uyku felci genellikle 14-17 yaş aralığında ilk kez deneyimlenir. Dünya nüfusunun yüzde 40’ında uyku felci görülür.
UYKU FELCİ NASIL ENGELLENİR?
Stressiz bir uyku, uyku felcini engellemede en önemli yöntemlerden biridir. Bilinmeyen ilaçlar ve uyku düzensizliği ise uyku felcini tetikleyen etkenler arasında yer alır. Uyku felcini engellemek için yan şekilde yatmak bir çözüm olabilir. Vücudunuzda tek bir noktaya odaklanıp kendinizi hareket ettirebilirseniz uyku felci sona erecektir.
UYKU FELCİ TEDAVİSİNDE NE TÜR İLAÇ KULLANILIR ?
Uykuya geçişi sağlayan, REM-Non-REM döngüsünü bozmayan, derin uyku kalitesini artıran ilaçlar tedavide kullanılır. Bu ilaçları arkadaş yorumu ya da tavsiyesi ile başlamak kesinlikle doğru bir tutum değildir.
İlaçların etkileri ya da yan etkileri çok subjektiftir. Kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu nedenle hiçbir ilaç doktor tavsiyesi ya da doktor kontrolü dışında kullanılmamalıdır. Antidepresanlar tek başına uyku bozukluklarının tedavisinde yer almazlar ancak altta yatan depresyonu tedavi ettiklerinden uyku bozukluğunu giderirler.
Uyku felcini devamlı yaşayan kişilerin tedavisi için kesinlikle Hastanelerin Psikiyatri kısmına gidilmelidir.
