Yayıncılar Birliği, basılan kitap sayısında ciddi bir düşüş yaşandığını ortaya koydu. Kitabevi temsilcileri, “İnsanlar kitap alırken direkt fiyatına bakıyor” diyor. Yayıncılar ise acil önlem çağrısında bulunuyor.
Yayıncılık sektörü pandeminin ardından döviz kurundaki artışlarla hayatta kalma mücadelesini sürdürüyor. Türkiye kitap kâğıdını ve matbaa materyallerini ithal eden bir ülke.
Dolayısıyla kur artışları yayıncılık sektörünü doğrudan etkiliyor. Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR), ülkedeki ekonomik krizin yayıncılık sektörüne yansımasını gözler önüne serdi. YAYBİR, 2021 yılında sadece binde 12 oranında büyüme kaydederken, ilk kez basılan kitap başlık sayısı ve bandrol rakamlarında ciddi bir azalma söz konusu olduğunu ortaya koydu. 2021’de kaydedilen binde 12’lik büyüme rakamına telifsiz kitap ve tekrar baskılarda yaşanan 11 milyon 375 bin 80 adetlik artış kaynaklık etti.
Gerçekleşen azalma sektörde tedirginlik yarattı. 2021’de ilk kez basılan kitap başlık sayısında 1505 adet, bandrol sayısında ise 5 milyon 890 bin 848 adet azalma meydana geldi. İlk kez basılan kitapların baskı sayısı 2020’de 161 milyon 38 bin 506 iken bu rakam 2021’de 155 milyon 147 bin 658’e geriledi. Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aksoy yaptığı açıklamada, Aksoy, “2020’de Covid-19 nedeniyle kan kaybeden sektörün problemlerine bu kez salgının dışında döviz kurlarında yaşanan artışlar eklendi. Dövizdeki yükseliş nedeniyle, kâğıt, mürekkep, tutkal gibi neredeyse bütün üretim girdileri ithal olan sektör büyük bir krizle mücadele etti” dedi. Aksoy yapılan tahminlere göre söz konusu tablonun değişmeyeceğini ve sektörde belirsizliğin ve daralmanın devam edeceğini öngördüklerini belirtti. Aksoy yaptığı açıklamada yeni eser başlık ve bandrol sayısındaki düşüşün kültür dünyamızdaki zayıflamayı hızlandıracağını, yazılı kültürün korunması ve geliştirilmesini olumsuz etkileyeceğini söyledi.
BİRİKİMİ OLMAYAN BİTTİ
Kırmızı Kedi Yayınevi’nin sahibi Haluk Hepkon, yayıncılıkta yaşanan sıkıntıyı somut bir veri ile ortaya koydu. Hepkon, basılan kitap sayısını ekonomik sıkıntılar nedeniyle ayda 15’ten 5’e düşürdüklerini söyledi. Hepkon, “Gelen kitap kâğıdı miktarı azaldı fiyat yükseldi. Şanslı olanlar ve yeterli birikime sahip olanlar bir şekilde devam ediyor. Ancak şu anda çoğu yayınevi hiçbir şey yapamıyor” diye konuştu. Hepkon, bu durumun kitap satışlarına da yansıdığına vurgu yaptı. Hepkon çözüm önerisi olarak ise, “Yayıncılar Birliği’nin açıklamalarına katılmamak mümkün değil. Devlet desteği verilmesi ve kâğıt üretiminin ülkede yapılması gerekiyor. Kültür piyasası çökmeye başladığı zaman yıllar boyu sürer. Bir an önce son bulmalı” diyerek sözlerini noktalandırdı.
HEMEN FİYATA BAKIYORLAR
Mephisto Kitabevi Beyoğlu Şube Temsilcisi Sedat Barkın da kitap satışlarının ciddi oranda düştüğünü belirtti. Barkın, “Daha az kitap basılmasından kaynaklı olarak zaten kitap satışlarımız azdı. Telifler, çeviri ücretleri, kâğıt masrafları derken zaten ciddi sıkıntılar söz konusu” diye konuştu. Barkın, “İnsanlar kitap alırken direkt fiyatına bakıyor. 3 kitap alacak olan 1 tane alıyor. Evde zaten kitap var. Sonra alırım gibi öteleme, erteleme yöntemleri içerisinde. Durum pek iç açıcı değil. Yayınevlerinin kapanmasının yanı sıra yoğun bir işsizlik bekliyor bizi” diye konuştu.
Acil önlemler alınmalı!
YAYBİR, alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
• Üretiminin yerelleştirilmesi elzem. Başta kâğıt olmak üzere kitap hammaddesini ülke sınırları içinde üretmeye başlamamız gerekiyor.
• Geri dönüşümlü kâğıt üretimi ve kenevir posasından kâğıt hamuru elde etmek için gerekli yatırımlar yapılmalı.
• Devlet tarafından toplanan özel kopyalama harçları vakit geçirmeksizin hak sahiplerine ödenmeli.
• Özellikle internet siteleri üzerinden satılan kitaplarda rekabet adına yapılan yıkıcı indirimlere acilen son verilmeli. Kitap satışlarında sabit fiyat uygulamasına ilişkin yasa taslağı ivedilikle TBMM’den geçirilmeli.
• Üretim girdilerinin yerelleştirilmesi çalışmaları sürerken, kitap kâğıdında sübvanse mekanizmaları ivedilikle geliştirilmeli.
• Kâğıt ithalinde uygulanan, kitap kâğıdında yüzde 8, Bristol’de yüzde 18 KDV uygulanması acilen sıfırlanmalı.
• Kâğıt ithalinde Gümrük Birliği’nden kaynaklanan imtiyazlar, AB dışındaki ülkelerden yapılan ithalata da uygulanmalı.
kaynak Birgün/IşılÇalışkan
