1934’te kadına seçme ve seçilme hakkı veren Türkiye 87 yıl sonra Batı’nın gerisinde kaldı. İlk seçilmiş kadın bakan olan İmren Aykut “Önümüze taş koymayın” dedi.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhuriyet’le birlikte kadınlara tanıdığı haklar ve eşitlik, dünyaya da öncü oldu. 1934’te Avrupa ve dünya tarihinde kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren ilk ülkelerden biri Türkiye oldu. Ancak 2021’de kamu kurumlarında kadınlara yeterince yer verilmediği ortaya çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda 5 bin 368 kadın personel, 11 bin 917 erkek personel var. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda ise 7 bin 489 kadın, 14 bin 833 erkek personel bulunuyor. İçişleri Bakanlığı’nda 42 bin 972 kadın personele karşılık 500 bin 289 erkek çalışıyor. Ticaret Bakanlığı’nda 6 bin 461 kadın personel, 13 bin 542 erkek personel; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda 28 bin 283 kadına karşılık, 20 bin 965 erkek personel var. Tarım ve Orman Bakanlığı’nda ise 17 bin 737 kadın personele karşılık 47 bin 506 erkek bulunuyor.
Cumhuriyet tarihinde ilk kadın milletvekilleri Mebrure Gönenç, Hatı Çırpan, Türkan Örs Baştuğ, Sabiha Gökçül Erbay, Şekibe İnsel, Hatice Özgener, Huriye Öniz, Fatma Memik, Nakiye Elgün, Fakihe Öymen, Ferruh Güpgüp, Bahire Bediş, Morova Aydilek, Mihri Bektaş, Meliha Ulaş, Esma Nayman, Sabiha Görkey, Seniha Hızal, Benal Nevzad İstar oldu.
İlk kadın bakan olarak 33. Hükümette Sağlık Bakanı Türkan Akyol atandı. Seçilmiş ilk isim ise 1987’de Çalışma Bakanı ANAP’lı İmren Aykut oldu.
Aykut kadınların çalışma hayatındaki durumunu Sözcü HaftaSonu’na şöyle anlattı: Kadınlarımıza çalışma hayatında maalesef yine arzu edilen derecede önem verilmiyor. Başarı ve liyakatlerine rağmen, üst düzey göreve getirilmelerinde çekinceli davranılıyor. Erkek egemen toplum devam ediyor. 35 yıl önce ilk seçilmiş kadın bakan ve ilk Hükümet Sözcüsü oldum. Benden sonra bir tek kadın hükümet sözcüsü görevlendirilmedi. İlk kadın Vali ve Büyükelçi, bizim dönemimizde atandı. Türk kadını her konuda başarılı ve imkan verildiği taktirde büyük başarılara imza atabilecek nitelikte. Yeter ki önlerine taş konulmasın.
Türkiye’de kadınların ilk kez oy kullandığı Meclis seçimleri 8 Şubat 1935’te yapıldı. Meclis’e ilk kez 17 kadın milletvekili girdi. Ara seçimde sayı 18 oldu.
Yerelde de durum aynı
30 büyükşehir belediye başkanından ikisi kadın. Aydın’da CHP’li Özlem Çerçioğlu, Gaziantep’te AKP’li Fatma Şahin var. Türkiye’de halen 18 bin 196 muhtar var. Bu muhtarlardan sadece 115’i kadın.
kaynak DenizAyhan/Sözcü
